Mühasibat ixtisasını oxumağın məqsədi bir müəssisənin gələcək inkişaf perspektivlərini müəyyən edən əsas sahələrdən biridir. Müəssisələr cari dövr ərzində maliyyə vəziyyətlərini müəyyənləşdirərkən və eyni zamanda gələcək fəaliyyətləri barəsində qərar verərkən mühasib və auditlərin verdiyi məlumatlara əsasən hərəkət edirlər.
Ümumi müddəalar
1. Mühasibat ixtisasının xarakteristikası
Mühasibat ixtisası, bütün təsərrüfat əməliyyatlarının davamlı və sənədli uçotu vasitəsialə təşkilatın əmlakı, öhdəlikləri və onların hərəkəti haqqında pul ifadəsində məlumatların toplanması, qeydiyyatı və ümumiləşdirilməsi üçün nizamlı bir sistemdir.
Mühasibat ixtisası haqqında qanuna uyğun olaraq mühasibatlığı aşağıdakı şəxslər həyata keçirə bilərlər: əmək müqaviləsi ilə müəssisəyə işə qəbul edilmiş baş mühasib, mühasib olmadıqda baş direktor, baş mühasib olmayan mühasib və ya üçüncü şəxs təşkilat (mühasibat dəstəyi).
2. Ali peşə təhsilinin təhsil proqramının xüsusiyyətləri
Mühasibat üzrə Bakalavr dərəcəsi proqramı adətən tələbələri fundamental mühasibat uçotu təcrübələri, eləcə də giriş-orta səviyyəli vəzifələrdə qarşılaşa biləcəkləri bir çox mümkün mühasibat sahələri və məsuliyyətləri ilə tanış edir. Buraya maliyyə hesabatlarının necə hazırlanacağı, əsas mühasibat etikası və federal maliyyə qaydaları, audit metodları, fərdi və korporativ vergi qanunvericiliyi və geniş spektrli standart biznes prinsipləri və təcrübələri daxil ola bilər.
3. Abituriyent üçün tələblər
Mühasibat uçotu üzrə ixtisaslar riyaziyyatdan həzz almalı və təşkilatçılıqdan həzz almalıdırlar, çünki kompüter əsaslı sistemdə rəqəmləri tapmaq və maliyyə məlumatlarını təhlil etmək işin vacib hissələridir.
Lakin mühasibat uçotu ixtisasları da öz nəticələrini təşkilatın və ya biznesin rəhbərləri qarşısında çatdırmalı və onların təhlili ilə bağlı suallara cavab verməlidir. Mühasibat uçotu ixtisasları müntəzəm, təkrarlanan tapşırıqlarla kifayətlənməli və yanvar-aprel ayları arasında davam edən vergi mövsümündə uzun saatlar gözləməlidir. Nəhayət, mühasibat uçotu üzrə ixtisaslar vicdanlı qaydalara əməl etməlidirlər, çünki iş ətraflı qaydalara və vergi məcəllələrinə riayət etməyi tələb edir.
4. Magistr təhsilini davam etdirmək imkanları
Təhsilini davam etdirmək istəyənlər mühasibat uçotu və ya vergilər üzrə magistr dərəcəsi və ya mühasibat uçotu üzrə konsentrasiyası olan MBA dərəcəsi ala bilərlər.
5. Təhsil proqramlarının əsas istifadəçiləri
Müxtəlif maliyyə təşkilatlarında mühasibə ehtiyyac duyulur. Bunlara sığorta agentlikləri, vergi müfəttişləri, pensiya fondları daxildir. Bundan əlavə, bu mütəxəssislərə sənaye, tibb,nəqliyyat və bir çox fəaliyyət sahələrində ehtiyyac duyulur. İnformasıyanı necə təhlil etməyi, sintez etməyi, ümumiləşdirməyi bacaran insanın yaxşı mühasib olmaq şansı var. Bu ixtisası yaxçı riyazı bacarığı olan eləcə də iqtisadiyyat və hüquq ilə maraqlananlar üçün idealdır.
6. Məzunun ixtisas xüsusiyyətləri
Mühasib mühasibat hesabının müxtəlif sahələri üzrə əməliyyatları əsas vəsaitlərin, əmtəə-maddi qiymətlərin, istehsala çəkilən xərclərin, məhsulun satılmasının,təsərrüfat-maliyyə fəaliyətinin nəticələrinin hesabının aparılması, sifarişçilərin-tədarükçülərin hesabı, eləcə də göstərilən xidmətlərə və s. hesabı yerinə yetirməyi bilməlidir. Maliyyə intizamının yerinə yetirilməsinə və ehtiyatlardan səmərəli istifadəyə yönəldilmiş tədbirlərin işlənib hazırlanmasında və həyata keçməsində iştirak etməlidir.
7. Peşəkar fəaliyyət sahəsi
Mühasibat ixtisası, bütün təsərrüfat əməliyyatlarının davamlı və sənədli uçotu vasitəsialə təşkilatın əmlakı, öhdəlikləri və onların hərəkəti haqqında pul ifadəsində məlumatların toplanması, qeydiyyatı və ümumiləşdirilməsi üçün nizamlı bir sistemdir.
8. Peşə fəaliyyətinin obyektləri
Mühasibat ixtisasının obyektləri təşkilatın əmlakı, onların öhdəlikləri və təşkilatların fəaliyyətləri zamanı həyata keçirdikləri təsərrüfat əməliyyatlarıdır.
9. Peşə fəaliyyətinin növləri və vəzifələri
Mühasibat uçotunun əsas vəzifəsi maliyyə hesabatlarının daxili istifadəçiləri – menecerlər, təsisçilər, iştirakçılar və təşkilatın əmlakının sahibləri üçün zəruri olan təşkilatın fəaliyyəti və əmlak vəziyyəti haqqında tam və etibarlı məlumatların (mühasibat hesabatlarının) yaradılmasıdır. xarici olanlar kimi – investorlar, kreditorlar və maliyyə hesabatlarının digər istifadəçiləri, bunun əsasında mümkün olur:
təşkilatın iqtisadi fəaliyyətinin mənfi nəticələrinin qarşısının alınması;
təşkilatın maliyyə sabitliyini təmin etmək üçün daxili ehtiyatların müəyyən edilməsi;
təşkilat təsərrüfat fəaliyyətini həyata keçirərkən qanunvericiliyə riayət olunmasına nəzarət etmək;
biznes əməliyyatlarının məqsədəuyğunluğuna nəzarət;
əmlakın və öhdəliklərin mövcudluğuna və hərəkətinə nəzarət;
maddi, əmək və maliyyə resurslarından istifadəyə nəzarət;
fəaliyyətin təsdiq edilmiş normalara, standartlara və smetalara uyğunluğuna nəzarət.
10. Təhsil proqramının məqsədi
“Mühasibat” ixtisasının əsas məqsədi tələbələrə şirkətlərdə maliyyə menecmenti işinin təhlili, mənfəətin planlaşdırılması və ona nəzarət edilməsi, nağd pulların idarə edilməsi, əsas maliyyə cədvəlləri, iki tərəfli qeydiyyat, avtiv öhdəlik, kapital anlayışı və qeydiyyatın aparılması yönündə bilik və bacarıqlarını qazandırmaqdır.
11. Məzunun bilik və bacarıq kompetensiyaları
Güclü riyaziyyat və analitik bacarıqlar
Problemin həlli
Detallara ciddi diqqət
Təşkilat və planlaşdırma
Microsoft Office Suite, Quickbooks və digər məşhur maliyyə və mühasibat proqramları ilə tanışlıq
GAAP (ümumi qəbul edilmiş mühasibat uçotu prinsipləri) üzrə biliklər