Geomatika və geodeziya mühəndisliyi ixtisasını oxumağın məqsədi yer səthinin ölçülməsi, xəritələşdirilməsi və məkan məlumatlarının toplanması ilə bağlı texniki və nəzəri bilikləri öyrənməkdr. Bu ixtisasın əsas məqsədi, yer səthinin və məkan obyektlərinin dəqiq məlumatlarını əldə etmək, emal etmək və təhlil etməkdir.
Ümumi müddəalar
1. Geomatika və geodeziya mühəndisliyi ixtisasının xarakteristikası
“Geomatika və geodeziya mühəndisliyi” ixtisası yerüstü və fotoqrammetrik üsullarla, peyklərdən və kompüter texnologiyalarından istifadə etməklə Yer səthini və ya onun ayrı-ayrı hissələrini, ölkəmiz üçün əhəmiyyətli olan topoqrafik və tematik xəritələrlə təmin edən, müəyyən sahələrdə CİS-in yaradılmasını, rəqəmli elektron xəritələri, yer səthinin üçölçülü modellərini əldə etməyə imkan verən bir mühəndislik elmidir.
2. Ali peşə təhsilinin təhsil proqramının xüsusiyyətləri
Geomatika və Geodeziya mühəndisliyi ixtisası aerokosmik məlumatlar sahəsində müasir texnologiyaların yaradılması və istifadəsi, geodeziya, geoinformasiya texnologiyaları, kartoqrafiya, fotoqrammetriya və məsafədən zondlama üzrə biliklərin mənimsənilməsi, geoməlumatların idarə edilməsi, müxtəlif təyinatlı və miqyaslı rəqəmli xəritələrin tərtibi, texniki vasitələrin dərindən öyrənilməsi, geodeziya ölçmələrinin və hesablamalarının, Qlobal Peyk Naviqasiya Sistemləri texnologiyalarının istifadəsi ilə müasir geodeziya şəbəkələrinin yaradılması və bu kimi digər istiqamətlərdə mütəxəssis hazırlığını nəzərdə tutur.
3. Abituriyent üçün tələblər
Forma və məkan arasındakı əlaqəni görə bilmək
Rəsm bacarığı
Komanda ilə işləmə bacarığı
Həm ofisdə, həm laboratoriyada, həm də açıq havada işləmə imkanı
Diqqətli müşahidə bacarıqları olanlar, fizika və coğrafiyanı yaxşı mənimsəyənlər üçün ixtisas uğurlu seçimdir.
4. Magistr təhsilini davam etdirmək imkanları
Geomatika və geodeziya mühəndisliyi sahəsində magistr təhsilini davam etdirmək üçün müxtəlif imkanlar mövcuddur.
Magistr təhsilini davam etdirmək üçün proqramların uyğunluğu, tədris planı, və təhsil xərcləri ilə bağlı ətraflı məlumat əldə etmək üçün universitetlərin rəsmi saytlarına baxmaq, müvafiq akademik məsləhətçilərlə danışmaq faydalıdır.
5. Təhsil proqramlarının əsas istifadəçiləri
Geomatika və geodeziya mühəndisliyi” ixtisasının əsas istifadə olunan sahələr aşağıdakılardır:
– Dəmir, avtomobil yollarının və metro-tunel işlərinin layihələndirilməsi, tikintisi və istismarı;
– Mühəndis qurğularının layihələndirilməsi, tikintisi, monitorinqi və istismarı;
– Hava limanının layihələndirilməsi, tikintisi və istismarı;
– Tarixi abidələrin bərpası, rekonstruksiyası və restovrasiyası;
– Dağ- mədən işləri;
– Ekoloji problemlərin həlli (ekoloji çirklənmənin təyini, meşə təsərrüfatı, kənd təsərrüfatı).
6. Məzunun ixtisas xüsusiyyətləri
Geomatika və geodeziya mühəndisliyi ixtisasının təhsil proqramını muvəffəqiyyətlə bitirmiş məzunlar yiyələndikləri peşə kompetensiyaları sayəsində aerokosmik informasiya mənbələrinin, peyk naviqasiya sistemlərinin, yerüstü ölçmələrin, müşahidə və tədqiqatların istifadəsi, müasir texnologiyaların tətbiqi ilə stereo fotoqrammetrik işlərin aparılması, mühəndis obyektlərinin tikintisi üçün ilkin layihələndirmə profillərinin tərtibi, sənaye və mülki tikinti obyektlərində mühəndis geodeziya işlərinin yerinə yetirilməsi, metro və tunellərin, mürəkkəb mühəndis obyektlərinin tikintisi zamanı markşeyder işləri, daşınmaz əmlak məsələləri və bu kimi digər işlərin yerinə yetirilməsi ilə məşğul ola bilərlər.
7. Peşəkar fəaliyyət sahəsi
Bu müasir mühəndis ixtisası üzrə ixtisaslaşmış şəxslər iqtisadiyyatın və sənayenin muxtəlif sektorlarında, o cumlədən aerokosmik, tikinti, memarlıq, energetika, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı, ekologiya, daşınmaz əmlak və digər sahələrdə, muəssisə və şirkətlərdə mühəndis-geodezist, mühəndis-geomatik, fotoqrammetriya mütəxəssisi, kadastr üzrə mütəxəssis, yer quruluşu mühəndisi və bir sıra yüksək reytinqli vəzifələrdə calışmaq imkanına malik olacaqlar.
8. Peşə fəaliyyətinin obyektləri
Peşə fəaliyyətinin obyektlərinə daxildir: Torpaq və hidroqrafik ölçmələr, Mühəndislik və mədən ölçmələri, Uzaqdan zondlama, Coğrafi İnformasiya Sistemləri, Ərazi idarəetməsi, Topoqrafik və Fotoqrammetrik planlama, Müşahidə (Ölçmələrə Nəzarət), Dəniz Geodeziyası, Həcm Hesablamaları, Layihələrin yerə köçürülməsi, Mövcud Geodeziya şəbəkələrinin yoxlanılması və təhlili, qiymətləndirilməsi, Topoqrafiya xəritələrinin tərtibi, Nivelirləmə və Məsləhət, Məkan analizləri, Hidrologiya / Yeraltı Sular, Daşınmaz əmlaklar / Şəhər Planlaşdırılması Analizləri, traf Mühitin Məkan Analizləri, ətraf Mühitin Modelləşdirilməsi
9. Peşə fəaliyyətinin növləri və vəzifələri
Geomatika və geodeziya mühəndisliyi ixtisası üzrə peşə fəaliyyətinin növləri və vəzifələri aşağıdakı kimi təsnif edilə bilər:
1. Geodeziya Mühəndisi
– Vəzifələr:
– Yerli Ölçmələr: Yer səthinin dəqiq ölçülməsi və kordinat sistemlərinin tətbiqi.
– Şəbəkə Qurulması: Geodezik şəbəkələrin qurulması və idarə edilməsi.
– Kordinat Düzəlişləri: Kordinat sistemlərində düzəlişlər və tənzimləmələrin aparılması.
2. GIS Analitiki
– Vəzifələr:
– Məlumatın Toplanması: Məkan məlumatlarının toplanması, analiz edilməsi və vizuallaşdırılması.
– Xəritələşdirmə: GIS proqram təminatları ilə müxtəlif xəritələrin yaradılması.
– Məkan Təhlili: Məkan məlumatlarının təhlil edilməsi və qərar qəbul etmə üçün istifadə edilməsi.
3. Fotogrametriya və LiDAR Mütəxəssisi
– Vəzifələr:
– Məlumat Toplama: Fotogrametriya və LiDAR texnologiyaları ilə şəkillərin və məlumatların toplanması.
– Məlumat Emalı: Toplanmış şəkillərin və lazer skanlama məlumatlarının emalı və təhlili.
– 3D Modelləşdirmə: Üçölçülü (3D) modellərin yaradılması və tətbiqi.
4. Xəritəçəkmə Mütəxəssisi
– Vəzifələr:
– Xəritələrin Hazırlanması: Topoqrafik, tematik və digər növ xəritələrin hazırlanması.
– Məlumatların Tərtib Edilməsi: Xəritə məlumatlarının toplanması, təşkil edilməsi və təqdim edilməsi.
– Təhlükəsizlik: Xəritə məlumatlarının dəqiqliyinin təmin edilməsi.
5. Məkan İnformasiya Sistemləri Mütəxəssisi
– Vəzifələr:
– Sistem İdarəetməsi: Məkan məlumatları sistemlərinin (GIS) qurulması, idarə edilməsi və optimallaşdırılması.
– Proqramlaşdırma: GIS proqram təminatları və alətləri ilə proqramlaşdırma və inteqrasiya.
– Məlumat Analizi: Məkan məlumatlarının analiz edilməsi və müxtəlif problemlərin həlli üçün tətbiq edilməsi.
6. Kompyuter Forensikası Mütəxəssisi
– Vəzifələr:
– Rəqəmsal Dəlillər: Rəqəmsal məlumatların toplanması və analiz edilməsi.
– İstintaq: Cinayət və təhlükəsizlik hadisələrinə aid dəlillərin araşdırılması və təqdim edilməsi.
Bu peşə fəaliyyət növləri, müxtəlif sahələrdə yer səthinin dəqiq ölçülməsi, xəritələşdirilməsi, məkan məlumatlarının analizi və idarə olunmasını təmin edən mütəxəssislərin fəaliyyətini əhatə edir.
10. Təhsil proqramının məqsədi
Geomatika və geodeziya mühəndisliyi ixtisasının təhsil proqramı aerokosmik məlumatlar, geoinformasiya texnologiyaları və geodeziya sahələrinin mütəxəssislərə olan müasir tələblərini əhatə edir. Proqramın hazırlanmasında geomatika, geodeziya və kartoqrafiya sahəsində aparıcı elm və tədris mərkəzlərinin, müxtəlif təyinatlı nazirliklərin, komitə və cəmiyyətlərin, müəssisə və şirkətlərin təcrübəsi və mütəxəssislərə olan tələbləri əsas götürülmüşdür.
11. Məzunun bilik və bacarıq kompetensiyaları
Geomatika və geodeziya mühəndisliyi* ixtisası məzununun bilik və bacarıqları aşağıdakı kompetensiyaları əhatə edir:
1. Məkan Məlumatlarının Toplanması
– Texniki Bacarıqlar: GPS, total stansiyalar, leveller, LiDAR və digər geodezik cihazlarla dəqiq ölçü aparma bacarığı.
– Fotogrametriya və LiDAR: Hava şəkilləri və lazer skanlama texnologiyalarını istifadə edərək məlumat toplama bacarığı.
2. Xəritələşdirmə və Məkan Analizi
– GIS Proqramları: ArcGIS, QGIS və digər geoinformasiya sistemləri ilə məlumatların analizi və vizuallaşdırılması.
– Xəritəçəkmə: Topoqrafik, tematik və tematik xəritələrin hazırlanması və tərtib edilməsi.
3. Geodezik İnfrastrukturun İdarə Edilməsi
– Kordinat Sistemləri: Kordinat sistemləri və referans sistemləri ilə işləmə, düzəlişlər və tətbiqlərin aparılması.
– Şəbəkə İdarəetməsi: Geodezik şəbəkələrin qurulması və idarə edilməsi.
4. Məkan Məlumatlarının Emalı və Təhlili
– Data Emalı: Məkan məlumatlarının emalı, düzəliş edilməsi və müvafiq analizlərin aparılması.
– Statistik Analiz: Məkan məlumatlarının statistika və analitik metodlarla təhlil edilməsi.
5. Təhlükəsizlik və Keyfiyyət Təminatı
– Təhlükəsizlik Standartları: Geodezik və geomatika məlumatlarının təhlükəsizliyi və qorunması üçün standartların tətbiqi.
– Keyfiyyət Təminatı: Toplanan məlumatların dəqiqliyini və keyfiyyətini təmin etmək üçün prosedurların və standartların tətbiqi.
Bu kompetensiyalar, geomatika və geodeziya mühəndisliyi məzunlarını müxtəlif mühitlərdə, məsələn, tikinti, şəhərsalma, ətraf mühitin idarə edilməsi və digər sahələrdə effektiv mütəxəssis olaraq hazırlayır.
