Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi ixtisasını oxumağın məqsədi
“Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi” ixtisasını oxumağın məqsədi, insanların və mühitin təhlükəsizliyini təmin etmək və riskləri minimuma endirməkdir. Bu ixtisası seçənlər aşağıdakı sahələrdə bilik və bacarıqlar əldə edirlər:
1. Təhlükəsizlik standartları və qaydaları: Müxtəlif fəaliyyət sahələrində təhlükəsizlik standartlarını öyrənmək və tətbiq etmək.
2. Risklərin idarə olunması: Müxtəlif risklərin qiymətləndirilməsi, idarə olunması və qarşısının alınması üzrə strategiyalar hazırlamaq.
3. Fövqəladə hallara hazırlıq: Fövqəladə hallar zamanı tədbirlərin planlaşdırılması və həyata keçirilməsi.
4. Təhlükəsizlik mühitinin yaradılması: İş yerlərində və digər mühitlərdə təhlükəsiz iş şəraitinin təmin edilməsi.
5. Hüquqi və etik məsələlər: Təhlükəsizlik qanunları və etik prinsiplər barədə biliklərə malik olmaq.
Bu məqsədlərlə, mütəxəssislər təhlükəsizliyi artırmaq, insan həyatını qorumaq və mühitin mühafizəsini təmin etmək məqsədini güdürlər.
Ümumi müddəalar
1. Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi ixtisasının xarakteristikası
“Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi” ixtisası, insan həyatının və mühitin təhlükəsizliyini təmin etməyi məqsəd qoyan bir sahədir. Bu ixtisasın xarakteristikası aşağıdakılardır:
1. Təhlükəsizlik və Risk İdarəetməsi: Təhlükəsizlik standartlarının, qaydalarının və prosedurlarının tətbiq edilməsi ilə risklərin qiymətləndirilməsi, idarə olunması və aradan qaldırılması üzrə biliklər təqdim edir.
2. Fövqəladə Halların İdarə Edilməsi: Fövqəladə hallar üçün hazırlıq planlarının hazırlanması, təcili vəziyyətlərdə müvafiq tədbirlərin görülməsi və bərpa planlarının həyata keçirilməsi.
3. Hüquqi və Normativ Tələblər: Təhlükəsizliklə bağlı mövcud qanunvericilik və normativ aktların öyrənilməsi və tətbiq edilməsi.
Bu sahə, müxtəlif sektorlarda (sənaye, tikinti, nəqliyyat və s.) təhlükəsizlik sistemlərini tətbiq etməyi, insanları və mühiti qorumağı hədəfləyir.
2. Ali peşə təhsilinin təhsil proqramının xüsusiyyətləri
“Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi” ixtisasının ali peşə təhsil proqramının xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
1. Risklərin İdarə Edilməsi: Təhlükəsizlik risklərinin qiymətləndirilməsi, analiz edilməsi və idarə olunması üzrə biliklər təqdim edir. Tələbələr risklərin təhlilini və müvafiq tədbirlərin planlaşdırılmasını öyrənirlər.
2. Fövqəladə Halların İdarə Edilməsi: Fövqəladə hallar üçün planların hazırlanması, krizis idarəetməsi və bərpa proseslərinin idarə olunması mövzularını əhatə edir. Tələbələr müxtəlif fövqəladə vəziyyətlərə hazırlıq və reaksiya təlimləri alırlar.
3. Təhlükəsizlik Standartları və Qaydaları: Təhlükəsizlik standartları, normativ aktlar və qanunvericiliklə bağlı biliklər öyrədilir. Bu, həm yerli, həm də beynəlxalq standartları əhatə edir.
4. Praktik Təcrübə: Tələbələr müxtəlif sahələrdə praktik təcrübə keçərək real dünyada təhlükəsizlik məsələlərini tətbiq etmək imkanı əldə edirlər. Bu, laboratoriya işləri, sahə tədqiqatları və simulyasiyalar daxildir.
Bu xüsusiyyətlər proqramın tələbələrə geniş spektrdə bilik və bacarıqlar təqdim etməsini təmin edir və onların təhlükəsizlik sahəsində peşəkar və praktiki biliklərlə təmin olunmasını məqsəd qoyur.
3. Abituriyent üçün tələblər
Coğrafiya, biologiya elmlərinə marağı olanlar üçün ixtisas uyğun seçimdir.
4. Magistr təhsilini davam etdirmək imkanları
“Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi” ixtisası üzrə ali peşə təhsilini bitirənlər magistr təhsilini davam etdirmək üçün bir neçə imkan əldə edirlər:
Magistr proqramları bu sahədə daha dərindən biliklər və strateji idarəetmə bacarıqları təqdim edir. Risklərin qiymətləndirilməsi, təhlükəsizlik siyasətləri və prosedurların inkişafı mövzularını əhatə edir.
Magistr təhsilini davam etdirmək, mütəxəssislərə daha yüksək səviyyədə peşəkar inkişaf, tədqiqat imkanları və liderlik bacarıqları qazandırır. Bu, onların təhlükəsizlik sahəsində daha spesifik və strateji rollarda fəaliyyət göstərmələrinə kömək edir.
5. Təhsil proqramlarının əsas istifadəçiləri
Təhsil proqramlarının əsas istifadəçiləri aşağıdakılardır:
1. Tələbələr: Təhsil proqramlarını birbaşa istifadə edən əsas qrupdur. Onlar proqramın təqdim etdiyi bilik və bacarıqları öyrənərək müvafiq ixtisas üzrə peşəkar hazırlıq əldə edirlər.
2. Təhsil Müəssisələri: Universitetlər, kolleclər və digər təhsil institutları proqramları hazırlayan və həyata keçirən qurumlardır. Onlar proqramların müvafiq standartlara uyğun olmasını və keyfiyyətli təhsil təqdim edilməsini təmin edirlər.
3. Müəllimlər və Tədris Heyəti: Proqramların icrası zamanı tələbələrə dərsləri keçən, təlimat verən və bilikləri ötürən peşəkar şəxslərdir. Onlar proqramın məzmununu və tədris metodlarını tətbiq edirlər.
4. İşəgötürənlər və Sektor Təmsilçiləri: Təhsil proqramlarının nəticələrindən istifadə edən, yeni məzunları işə götürən və onların bacarıqlarını qiymətləndirən təşkilatlardır. İşəgötürənlər proqramların müvafiq sənaye tələblərinə uyğun olub-olmadığını qiymətləndirirlər.
5. Təhsil Politikaçılar və Dövlət Orqanları: Təhsil proqramlarının inkişafını və tətbiqini nizamlamaq, standartlaşdırmaq və dəstəkləmək üçün məsul olan dövlət orqanları və təhsil siyasətçiləridir. Onlar proqramların keyfiyyətini və uyğunluğunu monitorinq edirlər.
6. Valideynlər və Ailələr: Tələbələrin təhsil prosesində dəstəkləyici rol oynayır, proqramların tələbələr üçün uyğunluğunu və effektivliyini qiymətləndirirlər.
Bu istifadəçilər təhsil proqramlarının məqsəd və nəticələrini müxtəlif baxış bucaqlarından qiymətləndirir və proqramların müvəffəqiyyətini təmin etmək üçün qarşılıqlı əlaqədə olurlar.
6. Məzunun ixtisas xüsusiyyətləri
“Məzunun ixtisas xüsusiyyətləri” hər bir ixtisasın tələblərinə və peşəkar fəaliyyət sahəsinə uyğun olaraq müəyyən edilən spesifik bacarıq və biliklərdir. “Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi” ixtisası üzrə məzunun ixtisas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
1. Risklərin Qiymətləndirilməsi və İdarə Edilməsi: Məzunlar müxtəlif riskləri qiymətləndirmək, təhlil etmək və idarə etmək bacarığına malikdirlər. Bu, potensial təhlükələr və risklər üçün müvafiq tədbirlərin hazırlanmasını əhatə edir.
2. Təhlükəsizlik Standartları və Prosedurlar: Təhlükəsizlik standartlarını, normativ aktları və prosedurları bilirlər və tətbiq edirlər. Bu, təhlükəsizlik qaydalarının icrasını təmin etmək üçün vacibdir.
3. Fövqəladə Halların İdarə Edilməsi: Fövqəladə hallarla bağlı planlar hazırlamaq, krizis idarəetməsi və bərpa proseslərini idarə etmək bacarığına sahibdirlər. Təcili vəziyyətlərdə düzgün tədbir görmək üçün təlim alıblar.
4. Texniki Təhlükəsizlik: Müxtəlif texnoloji sistemlərdə təhlükəsizlik tədbirlərinin tətbiqi və monitorinqi üzrə biliklərə malikdirlər. Texnoloji avadanlıqların və sistemlərin təhlükəsizliyini təmin edə bilirlər.
5. Ekoloji və Ətraf Mühit Təhlükəsizliyi: Ətraf mühitin qorunması və ekoloji təhlükəsizlik məsələlərini nəzərə alaraq müvafiq tədbirlərin görülməsi sahəsində biliklərə malikdirlər.
6. İnsan Resurslarının Təhlükəsizliyi: İş yerlərində və digər mühitlərdə insan resurslarının təhlükəsizliyini təmin etmək, təhlükəsizlik mədəniyyətini formalaşdırmaq və əməkdaşları təlimatlandırmaq bacarığına sahibdirlər.
Bu xüsusiyyətlər məzunların təhlükəsizlik sahəsində effektiv şəkildə fəaliyyət göstərmələrini və müvafiq təhlil, idarəetmə və tətbiq bacarıqlarına sahib olmalarını təmin edir.
7. Peşəkar fəaliyyət sahəsi
“Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi” ixtisasına uyğun peşəkar fəaliyyət sahələri aşağıdakılardır:
1. Təhlükəsizlik İdarəetməsi: Müxtəlif təşkilatlarda təhlükəsizlik sistemlərinin idarə olunması və təhlükəsizlik strategiyalarının hazırlanması. Bu, həm dövlət, həm də özəl sektorda mümkündür.
2. Fövqəladə Halların İdarə Edilməsi: Fövqəladə hallar və krizis vəziyyətlərində planlaşdırma, tədbirlərin koordinasiyası və bərpa proseslərinin həyata keçirilməsi.
3. Ekoloji Təhlükəsizlik və Ətraf Mühit Qorunması: Ətraf mühitin qorunması, ekoloji risklərin qiymətləndirilməsi və ətraf mühitin mühafizəsi ilə bağlı işlər.
4. İş Yerlərində Təhlükəsizlik: İstehsalat, tikinti və digər sahələrdə iş yerlərində təhlükəsizliyin təmin edilməsi, risklərin azaldılması və təhlükəsizlik prosedurlarının tətbiqi.
5. Təhlükəsizlik Texnologiyaları: Təhlükəsizlik texnologiyalarının tətbiqi və idarə olunması, məsələn, təhlükəsizlik kameraları, alarmlar və digər mühafizə sistemləri.
Bu sahələr, məzunların əldə etdikləri bilik və bacarıqlarla müxtəlif peşəkar rollarda effektiv fəaliyyət göstərmələrini təmin edir.
8. Peşə fəaliyyətinin obyektləri
“Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi” ixtisası üzrə peşə fəaliyyətinin obyektləri aşağıdakılardır:
1. İş Yerləri: Fabriklər, tikinti sahələri, ofislər və digər iş mühitləri. Bu obyektlərdə işçilərin təhlükəsizliyini təmin etmək, riskləri qiymətləndirmək və təhlükəsizlik tədbirlərini həyata keçirmək vacibdir.
2. Təhlükəsizlik Sistemi və Avadanlıqları: Təhlükəsizlik kameraları, alarmlar, sensorlar və digər mühafizə texnologiyaları. Bu sistemlərin qurulması, monitorinqi və baxımı peşəkar fəaliyyətin bir hissəsidir.
3. Fövqəladə Halların İdarə Edilməsi Mərkəzləri: Təhlükəsizlik və fövqəladə halların idarə edilməsi mərkəzləri, krizis mərkəzləri və digər əlaqədar qurumlar. Bu obyektlərdə fövqəladə hallarla bağlı qərarların verilməsi və tədbirlərin görülməsi həyata keçirilir.
4. Ətraf Mühit: Ekoloji təhlükəsizlik və ətraf mühitin qorunması ilə bağlı obyektlər. Bu sahədə ekoloji risklərin idarə olunması və ətraf mühitin mühafizəsi məsələləri ilə məşğuldur.
5. Nəqliyyat və İnfrastruktur: Nəqliyyat vasitələri, yol şəbəkələri, körpülər və digər infrastruktur obyektləri. Bu obyektlərin təhlükəsizliyini təmin etmək və riskləri azaltmaq məqsədilə tədbirlər görülür.
Bu obyektlər müxtəlif təhlükəsizlik məsələlərinin həllinə yönəlmiş fəaliyyət sahələridir və hər biri spesifik təhlükəsizlik tədbirlərini tələb edir.
9. Peşə fəaliyyətinin növləri və vəzifələri
“Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi” ixtisasında peşə fəaliyyətinin növləri və vəzifələri aşağıdakılardır:
1. Təhlükəsizlik İdarəetməsi:
– Vəzifələri:
– Təhlükəsizlik siyasətləri və prosedurlarını hazırlamaq.
– Təhlükəsizlik sistemlərini tətbiq etmək və monitorinqini həyata keçirmək.
– Təhlükəsizlik risklərini qiymətləndirmək və idarə etmək.
– Təhlükəsizlik mədəniyyətini formalaşdırmaq.
2. Fövqəladə Halların İdarə Edilməsi:
– Vəzifələri:
– Fövqəladə hallar üçün planlar və prosedurlar hazırlamaq.
– Krizis vəziyyətlərində rəhbərlik etmək və koordinasiya təmin etmək.
– Təcili yardım və bərpa fəaliyyətlərini idarə etmək.
3. Ekoloji və Ətraf Mühit Təhlükəsizliyi:
– Vəzifələri:
– Ekoloji riskləri qiymətləndirmək və ətraf mühitin qorunması strategiyalarını inkişaf etdirmək.
– Ətraf mühitə təsirləri izləmək və müvafiq tədbirlər görmək.
– Çirklənmə və digər ətraf mühit problemləri ilə bağlı hesabatlar hazırlamaq.
4. Texniki Təhlükəsizlik:
– Vəzifələri:
– Təhlükəsizlik texnologiyalarını tətbiq etmək və onların effektivliyini monitorinq etmək.
– Texniki avadanlıqların və sistemlərin təhlükəsizliyini təmin etmək.
– Yeni texnologiyaların tətbiqi və inteqrasiyası üzrə layihələr hazırlamaq.
5. İnsan Resurslarının Təhlükəsizliyi:
– Vəzifələri:
– Təhlükəsizlik təlimlərini təşkil etmək və icra etmək.
– İşçilərə təhlükəsizlik qaydalarını öyrətmək və onların təhlükəsizlik mədəniyyətini inkişaf etdirmək.
– Təhlükəsizlik davranışlarını izləmək və lazımi tədbirləri görmək.
6. Təhlil və Tədqiqat:
– Vəzifələri:
– Təhlükəsizlik məsələlərinə dair tədqiqatlar aparmaq.
– Risk analizləri və təhlükəsizlik tədbirləri üzrə tövsiyələr hazırlamaq.
– Təhlükəsizlik trendləri və innovasiyaları izləmək.
Bu növlər və vəzifələr peşəkar fəaliyyət sahəsində təhlükəsizlik tədbirlərini müxtəlif aspektlərdən əhatə edir və hər biri spesifik bilik və bacarıqları tələb edir.
10. Təhsil proqramının məqsədi
“Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi” ixtisası üzrə təhsil proqramının məqsədi aşağıdakılardır:
1. Təhlükəsizlik Biliklərini Öyrətmək: Tələbələrə həyat fəaliyyətinin müxtəlif sahələrində təhlükəsizlik standartlarını, qaydalarını və prosedurlarını öyrətmək, onların təhlükəsizliklə bağlı biliklərini artırmaq.
2. Risklərin İdarə Edilməsi Bacarıqlarını İnkişaf Etdirmək: Təhlükəsizlik risklərini qiymətləndirmək, analiz etmək və idarə etmək üçün tələbələrə müvafiq bacarıqlar qazandırmaq.
3. Fövqəladə Hallara Hazırlıq: Fövqəladə hallar və krizis vəziyyətləri üçün hazırlıq planları hazırlamaq və bu vəziyyətlərdə effektiv şəkildə fəaliyyət göstərmək üçün tələbələri təlimləndirmək.
4. Təhlükəsizlik Texnologiyalarının Tətbiqi: Müasir təhlükəsizlik texnologiyalarını və sistemlərini tətbiq etmək və onların effektivliyini təmin etmək üçün bilik və bacarıqlar təqdim etmək.
5. Ətraf Mühit və Ekoloji Təhlükəsizliyi: Ekoloji risklərin qiymətləndirilməsi və ətraf mühitin qorunması ilə bağlı biliklər vermək, davamlı inkişaf prinsiplərinə diqqət yetirmək.
6. Təhlükəsizlik Mədəniyyətinin Formalaşdırılması: Təşkilatlarda və icmalarda təhlükəsizlik mədəniyyətini formalaşdırmaq, işçilərin təhlükəsizlik davranışlarını inkişaf etdirmək.
Bu məqsədlərlə, proqram tələbələrə təhlükəsizlik sahəsində geniş bilik və bacarıqlar qazandırmağı, onların peşəkar fəaliyyətə hazır olmalarını təmin etməyi və təhlükəsizlik məsələlərini effektiv şəkildə həll etməyi hədəfləyir.
11. Məzunun bilik və bacarıq kompetensiyaları
“Həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi” ixtisasında məzunun bilik və bacarıq kompetensiyaları aşağıdakılardır:
Biliklər:
1. Təhlükəsizlik Standartları və Qaydaları:
– Təhlükəsizlik standartlarını, normativ aktları və prosedurları bilmək.
– Müxtəlif sahələrdə təhlükəsizlik qaydaları və standartlarını tətbiq etmək.
2. Risklərin Qiymətləndirilməsi:
– Risklərin identifikasiyası, qiymətləndirilməsi və idarə olunması metodları haqqında biliklərə sahib olmaq.
– Risklərin azaldılması və qarşısının alınması strategiyalarını bilmək.
3. Fövqəladə Halların İdarə Edilməsi:
– Fövqəladə hallar üçün hazırlıq və idarəetmə prinsipləri haqqında biliklər.
– Krizis vəziyyətlərində müvafiq tədbirləri hazırlamaq və həyata keçirmək.
4. Ekoloji və Ətraf Mühit Təhlükəsizliyi:
– Ekoloji risklərin idarə olunması və ətraf mühitin qorunması ilə bağlı biliklər.
– Ətraf mühitə təsirləri qiymətləndirmək və müvafiq tədbirlər görmək.
5. Texniki Təhlükəsizlik:
– Təhlükəsizlik texnologiyalarının və sistemlərinin tətbiqi və monitorinqi haqqında biliklər.
– Müxtəlif texnoloji avadanlıqların təhlükəsizliyini təmin etmək.
6. Hüquqi və Etik Prinsiplər:
– Təhlükəsizliklə bağlı qanunvericilik və etik prinsiplərlə tanış olmaq.
– Hüquqi tələblərə uyğunluq və etik davranış prinsiplərini tətbiq etmək.
Bacarıqlar:
1. Təhlükəsizlik Təhlili və İdarəetmə:
– Təhlükəsizlik risklərini təhlil etmək və idarə etmək.
– Təhlükəsizlik planları və prosedurlarını hazırlamaq və həyata keçirmək.
2. Fövqəladə Hallara Reaksiya:
– Fövqəladə vəziyyətlərdə effektli şəkildə reaksiya vermək.
– Krizis idarəetmə strategiyalarını tətbiq etmək və koordinasiya etmək.
3. Praktik Təcrübə və Təlim:
– Təhlükəsizlik təlimlərini təşkil etmək və keçirərək, əməkdaşları təhlükəsizlik məsələlərində maarifləndirmək.
– Praktik vəziyyətlərdə tətbiq edilə bilən biliklər və bacarıqlar qazanmaq.
4. Təhlükəsizlik Texnologiyalarını İdarə Etmək:
– Müxtəlif təhlükəsizlik texnologiyalarını qurmaq, idarə etmək və müvafiq texniki dəstəyi təmin etmək.
– Yeni texnologiyaları tətbiq etmək və sistemlərin effektivliyini monitorinq etmək.
5. Analitik və Problemlərin Həlli:
– Təhlükəsizlik məsələlərini analiz etmək və problemləri həll etmək üçün analitik düşünmə bacarıqları.
– Problemləri müəyyənləşdirmək və müvafiq həll yollarını inkişaf etdirmək.
Bu bilik və bacarıq kompetensiyaları məzunların təhlükəsizlik sahəsində effektiv fəaliyyət göstərmələrini və müvafiq vəzifələri icra etmələrini təmin edir.
