Kimya mühəndisliyi ixtisasını oxumağın məqsədi təhsil alan tələbələr mərkəzi, regional və yerli idarəetmə orqanlarında, istehsal və xidmət sferasına daxil olan müəssisələrdə, sosial sferada və digər təşkilatlarda işləmək üçün lazım olan bilik və bacarıqları öyrənirlər. Bu ixtisas üzrə təhsil almış bakalavrlar dövlət idarəetməsi, sosial siyasət, strateji və operativ planlaşdırma, əməyin təşkili, insan resurslarının idarə edilməsi, əmlak məsələləri üzrə və digər fəaliyyət sahələrində çalışa bilərlər.
Ümumi müddəalar
1. Kimya mühəndisliyi ixtisasının xarakteristikası
Kimya mühəndisliyi, kimya biliklərini və prinsiplərini mühəndislik problemlərinin həllinə tətbiq edən bir ixtisas sahəsidir. Bu sahə, kimya proseslərinin dizaynı, optimallaşdırılması və istehsalını əhatə edir. Kimya mühəndisləri kimyəvi reaksiyaların mühəndislik baxımından effektivliyini artırmaq, məhsul keyfiyyətini təmin etmək və ətraf mühitin qorunması üçün sistemlər inkişaf etdirmək üzrə çalışırlar. Eyni zamanda, bu ixtisas sahəsi energetika, ətraf mühit mühəndisliyi, bioteknologiya və materialşünaslıq kimi müxtəlif sahələrdə tətbiq olunur.
2. Ali peşə təhsilinin təhsil proqramının xüsusiyyətləri
Kimya mühəndisliyi üzrə Ali təhsil peşə proqramları, tələbələrə kimya mühəndisliyinin əsas prinsiplərini və praktiki tətbiqlərini öyrətməyi hədəfləyir. Bu proqramların xüsusiyyətləri adətən aşağıdakılardır:
1. Əsas Mövzular: Proqram kimya, fizika, riyaziyyat və mühəndislik prinsiplərinə dair dərsləri əhatə edir. Əsas mövzulara termodinamika, reaksiya mühəndisliyi, proseslərin idarə olunması və materialların elmi daxildir.
2. Laboratoriya Təcrübəsi: Tələbələr laboratoriya işləri və təcrübələr vasitəsilə nəzəri biliklərini praktikada tətbiq etməyi öyrənirlər. Bu, proseslərin necə işlədiyini və nəticələrin necə əldə edildiyini anlamağa kömək edir.
3. Proses Dizaynı və Optimizasiya: Proqram, kimya proseslərinin dizaynı, inkişafı və optimallaşdırılması üzərində fokuslanır. Tələbələr müxtəlif sənaye proseslərinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı bilik əldə edirlər.
4. Təcrübə və Praktika: Çox vaxt proqramlar tələbələrə müvafiq sənaye sahələrində praktika imkanı təqdim edir. Bu, real dünya təcrübəsi qazanmaq və gələcək karyera üçün əlaqələr qurmaq üçün vacibdir.
Bu xüsusiyyətlər kimya mühəndisliyi proqramlarının tələbələrə bu sahədə müvəffəqiyyətli bir karyera üçün lazım olan bilik və bacarıqları qazandırmasına kömək edir.
3. Abituriyent üçün tələblər
Kimya elminə marağı olanlr üçün ixtisas doğru seşimdir.
4. Magistr təhsilini davam etdirmək imkanları
Kimya mühəndisliyi sahəsində magistr təhsilini davam etdirmək üçün bir neçə imkan mövcuddur. Bu imkanlar, tələbələrin spesifik maraq sahələrinə və karyera məqsədlərinə uyğun olaraq fərqlənir. Əsas imkanlar aşağıdakılardır:
1. Kimya Mühəndisliyi.
2. Biokimya və Biotexnologiya.
3. Ətraf Mühit Mühəndisliyi.
4. Materialşünaslıq.
5. Enerji Texnologiyalar.
Bu proqramlar tələbələrin ixtisaslaşmış sahələrdə daha dərin biliklər əldə etmələrinə və karyera məqsədlərinə uyğun mütəxəssis olmalarına kömək edir.
5. Təhsil proqramlarının əsas istifadəçiləri
Təhsil proqramlarının əsas istifadəçiləri müxtəlif kateqoriyalardan olan şəxsləri əhatə edir. Bu istifadəçilərin əsas qrupları aşağıdakılardır:
1. Tələbələr.
2. Müəllimlər və Tədrisçilər.
3. Təhsil Müəssisələri.
4. Təşkilatlar və İşəgötürənlər.
Bu qruplar təhsil proqramlarının inkişafını, tətbiqini və effektivliyini təmin edən müxtəlif rollarda iştirak edirlər.
6. Məzunun ixtisas xüsusiyyətləri
Məzunların ixtisas xüsusiyyətləri onların peşə fəaliyyətinə uyğun bilik və bacarıqları əks etdirir. Kimya mühəndisliyi sahəsində məzunların əsas ixtisas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
1. Kimyəvi Proseslərin Anlayışı.
2. Mühəndislik Bacarıqları.
3. Laboratoriya və Təcrübə Bacarıqları.
4. Ətraf Mühit və Təhlükəsizlik Bilgisi.
5. Problemlərin Həlli Bacarıqları.
7. İnnovasiya və Tədqiqat Bacarıqları.
Bu xüsusiyyətlər məzunların kimya mühəndisliyi sahəsində müvəffəqiyyətlə fəaliyyət göstərməsi və müasir sənaye tələblərinə uyğunlaşmasını təmin edir.
7. Peşəkar fəaliyyət sahəsi
Kimya mühəndisliyində peşəkar fəaliyyət sahələri geniş və müxtəlifdir. Bu sahələr aşağıdakılardır:
1. Kimyəvi İstehsalat.
2. Proses Mühəndisliyi.
3. Ətraf Mühit Mühəndisliyi.
4. Bioprocess Mühəndisliyi.
5. Materialşünaslıq.
6. Enerji İdarəçiliyi.
7. Kəmiyyət və Keyfiyyət Nəzarəti.
8. Tədqiqat və İnkişaf
Kimya mühəndisləri bu sahələrdə müxtəlif sənaye sektorlarında və təşkilatlarda çalışaraq, kimyəvi proseslərin effektivliyini artırır, məhsul keyfiyyətini təmin edir və ətraf mühitin qorunmasına yönəlmiş layihələr həyata keçirirlər.
8. Peşə fəaliyyətinin obyektləri
Kimya mühəndisliyində peşə fəaliyyətinin obyektləri müxtəlif sahələri əhatə edir. Bu obyektlər, mühəndislik proseslərinin, məhsullarının və xidmətlərinin üzərində çalışmağı tələb edir. Peşə fəaliyyətinin obyektlərinə aşağıdakılar daxildir:
1. Kimyəvi Proseslər.
2. İstehsal Avadanlıqları və Sistemlər.
3. Kimyəvi Məhsullar.
4. Ətraf Mühit.
5. Materiallar.
6. Enerji Sistemləri.
Bu obyektlər, kimya mühəndislərinin müxtəlif sənaye sektorlarda fəaliyyətini təmin edir və onların işinin effektivliyini və təhlükəsizliyini artırmaq məqsədini güdür.
9. Peşə fəaliyyətinin növləri və vəzifələri
Kimya mühəndisliyində peşə fəaliyyətinin növləri və vəzifələri müxtəlifdir. Aşağıda bəzi əsas növlər və onların əsas vəzifələri təqdim olunur:
1. Proses Mühəndisliyi:
– Vəzifələr: Kimyəvi proseslərin planlaşdırılması, dizaynı və optimallaşdırılması. Avadanlıq seçimləri, proseslərin təhlükəsizliyini təmin etmək, istehsal proseslərinin davamlılığını və effektivliyini artırmaq.
2. Kəmiyyət və Keyfiyyət Nəzarəti:
– Vəzifələr: Məhsul keyfiyyətinin təmin edilməsi, laboratoriya analizləri, testlər və ölçmələrin həyata keçirilməsi. İstehsal prosesinin hər mərhələsində keyfiyyətin izlənməsi.
3. Tədqiqat və İnkişaf :
– Vəzifələr: Yeni texnologiyaların və məhsul formulalarının inkişaf etdirilməsi, elmi araşdırmaların aparılması, yeni proseslərin test edilməsi.
4. Ətraf Mühit və Tullantıların İdarə Edilməsi:
– Vəzifələr: Tullantıların emalı və atılması, ətraf mühitə təsirin azaldılması, ətraf mühit qaydalarına riayət olunması.
5. Materialşünaslıq və Material İstehsalı:
-Vəzifələr: Yeni materialların inkişafı və istehsalı, materialların xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi və tətbiqi, mövcud materialların performansının artırılması.
6. Enerji və Resurs İdarəçiliyi:
– Vəzifələr: Enerji istehsalını və istehlakını optimallaşdırmaq, enerji effektivliyi layihələrinin həyata keçirilməsi, davamlı resurs idarəçiliyi.
Bu fəaliyyət növləri, kimya mühəndislərinin müxtəlif sənaye sahələrində və ixtisaslaşmış sahələrdə müxtəlif vəzifələrdə çalışmasını təmin edir. Hər bir fəaliyyət növü, spesifik texniki biliklər və bacarıqlar tələb edir.
10. Təhsil proqramının məqsədi
Kimya mühəndisliyi ixtisası kimya sənayesindəki çağırışlara və yeniliklərə uyğunlaşdırılmış yüksək səviyyəli tədris təmin etmək məqsədi daşıyır. Tədris proqramı tədricən əsas bacarıqları tətbiq etməklə tələbələrə fundamental elmi bilikləri (riyaziyyat, kimya, fizika) və bu biliklərdən kimya və kimya mühəndisliyi ilə əlaqəli müxtəlif sahələrdə necə istifadə etməyi (konsepsiya, istehsal üçün proseslərin ölçüləri, analitik kimya, keyfiyyətə nəzarət) öyrədir.
11. Məzunun bilik və bacarıq kompetensiyaları
Mühəndislik problemlərini müəyyənləşdirmək, formalaşdırmaq və həll etmək bacarığı;
Peşəkar və etik məsuliyyət anlayışı;
Səmərəli ünsiyyət qurma bacarığı;
Mühəndislik həllərinin qlobal, iqtisadi, ətraf mühit və cəmiyyət baxımından təsirini anlamaq üçün lazım olan geniş ixtisasdır.
